-اگر قانون جدید، رفتاری که سابقاً مجرمانه بوده را جرم نداند؛ اگر مجازات اعمال نشده، اعمال نمیشود و آثار آن از بین میرود؛ اگر مجازات در جریان اجرا باشد، اجرای آن متوقف میشود و آثار آن از بین میرود؛ و اگر مجازات اجرا شده باشد فقط آثار آن از بین میرود.
نکته: منظور از اینکه آثار کیفری از بین میرود، این است که شخص از حقوق اجتماعی محروم نمیشود و اگر رفتار مجرمانه جدیدی مرتکب شود همانند شخصی با وی برخورد میشود که برای مرتبه اول مرتکب جرم شده است. برای مثال قواعد تکرار جرم در رابطه با وی اعمال نمیشود.
ـ اگر قانون لاحق مجازات را تخفیف داده باشد، شخص باید به استناد بند 7 ماده 272 ق.آ.د.ک. تقاضای اعاده دادرسی بدهد ولی با توجه به قانون جدید که مصوب 1392 میباشد، علاوه بر اینکه شخص میتواند از دادگاه صادرکننده حکم تخفیف مجازات را تقاضا نماید، قاضی اجرای احکام موظف است قبل از شروع به اجرا یا در حین اجرا از دادگاه صادرکننده حکم قطعی اصلاح آن را تقاضا نماید. بنابراین به نظر میرسد دیگر نباید شخص تقاضای اعاده دادرسی نماید (چون قانون مجازات اسلامی مؤخر بر قانون آئین دادرسی کیفری مصوب 1378 است و این قانون را نسخ کرده است.) و بدون تشریفات خاصی و صرف تقاضا، دادگاه صادرکننده حکم باید مجازات وی را تخفیف دهد. تکلیف دادگاه صادرکننده حکم مبنی بر تخفیف از فحوای این عبارت برداشت میشود: «دادگاه صادرکننده حکم با لحاظ قانون لاحق، مجازات قبلی را تخفیف میدهد.»