ارمغان مور

"شاهرخ مسکوب" در مقدمه این اثر آورده است: "ارمغان مور" جستاری درباره چند مفهوم بنیادی "شاهنامه" است و در پنج فصل زمان ،‌‏آفرینش ،‌‏تاریخ ، جهانداری و سخن زمان اول و آخر،‌‏آورنده و برند چیزها و رشته ناپیدایی است که این فصل ها را به هم می پیوندد. در یک اسطوره، زمان حتی پیش از آفرینش وجود داشت و در اسطوره ای دیگر، نخستین آفریده است.

تاریخ ، حکایت سرگذشت آدمی است و زمان جهانداری و گرداندن چرخ زمان است. درگیتی به راه مینو و سرانجام آنکه سخن چگونه می تواند شاعر را از دام زمان ویرانکار برهاند، آن گونه که بمیرد بی آنکه مرده شود. چرا "فردوسی" می گوید پس از مرگ نمیرم، از آن پس که من زنده ام؟ وی در ادامه آورده است:" شاهنامه" کتابی تاریخی است، هم شرح تاریخ ایران درجهان است و هم از بدو پیدایش خود ستون استوار تاریخ ایرانیان بوده است. از این گذشته،"شاهنامه" اثری بر آمده از تاریخ و حاصل سنتی است که به جز اعتقاد و باورهای دینی و آگاهانه سراینده، سرچشمه در گذشته های دور و دراز دارد.

از جمله ریشه در اساطیر و جهان بینی اوستایی ، حکمت عملی، اخلاق و اندرزنامه های پهولی، خدای نامک ها، فرهنگ سیاسی و اجتماعی ساسانی، فرهنگ نوشته و نا نوشته مردم خراسان در نخستین قرون اسلامی. آنچه از راه سنت شفاهی یا کتبی به مردم خراسان می رسید دانسته و یا ندانسته دانش مردمی ،‌‏تصور از دنیا و آخرت، اخلاق و رفتار احساسات وعواطف ملی ، جهان بینی و در یک سخن خاطره جمعی آنان را می ساخت و می پرورد. آنچه به "فردوسی" رسید، نه صرفا اندیشه های زروانی و مهری بود، نه آموزش های زردشتی و مزدینی و جز این، بلکه از سویی آمیزه سازگار و گاه ناساز، همه آنها یعنی خاطره جمعی ناپیدا بوده و از سوی دیگر عقاید دینی و فرهنگ و ادب رسمی و مرسوم زمان.

"مسکوب در ادامه آورده است : از همین رو در این جستار کوشیده ام تا کتاب در جایگاه تاریخی خود نهاده و مطالعه شود. برای فهم و دریافتن "شاهنامه" کاویدن و شناختن تاریخ، البته کافی نیست. زیرا این کتاب بیش از تاریخ اثری شاعرانه است و کار شعر گردآوری دانش گذشتگان نیست، برگذشتن از بینش و دانش ،‌‏اعتلای خودآگاه، و ناخودآگاه، اهل زمانه و آفرینش دید و دریافتی دیگر است. خاطره جمعی از جمله در جامه سنتی پیدا و ناپیدا در نسل ها پیاپی روان است تا روزی به خاک پربرکتی رسد و درختی تناور و سایه افکن برویاند و یا در شوره زاری سرابی ما را به خود رها کند. سنت در صورتی پویا و زنده است که بتواند از خود درگذرد و خود را پشت سرگذارد مانند رابطه رودخانه با سرچشمه که اگر جریان نیابد، مانداب است. سنت مرده یا تکرار سوگواری برجنازه رفته و یا تکرار بی اختیار نابخود آیین های گذشته است.

وی در ادامه آورده است: کار نقد ادبی از جمله پرداختن به این نادانسته ها ، کشف نادانی است و "ارمغان مور" جد و جهی در این میدان به قدرت همت پرمدعا و دانش ناچیز نویسنده است. در این جستار برای توضیح پس زمینه اندیشه یا موضوعی جابه جا و هر بار به مناسبتی به اسطوره های زروانی و مزدیسنی ، اوستای ممکن و متاخر و ادب دوره ساسانی و یا باورهای اسلامی روزگار "فردوسی" روی آورده شده است. اما دراینجا غرض بررسی علمی دانسته های فرهنگی و درون ذهنی یا داده های واقعی و برون ذهنی نیست، تلاشی برای رسیدن به دریافتی دیگر از جهان بینی "شاهنامه" از داستانی با روایتی گفتاری و جست وجو به امید دستیابی به حقیقی از نو است. اما حقیقت وابسته و دربند واقعیت زمان و مکان است. هیچ حقیقت خدشه ناپذیر و فارغ از زمان و مکان وجود ندارد، هنر نیز مانند حقیقت در نسبت با زمان و مکان دریافتی را به سبب همین نسبیت فرا تاریخی است.

آثار ماندنی از زمان خود در می گذرند و به نسبت هر دوره تاریخی ، معنی تازه ای یا بند. اما از زمان فرا نمی گذرند. زیرا اولا خود محصول زمان هستند و ثانیا همین که گفتیم به نسبت هر دور ه تاریخی آنها را در زمان وضع کرده ایم. هدف این جستار بیشتر آن است که ببینیم امروز در همین زمان و مکان که درآنیم، از "شاهنامه" چه می توان دریافت.

"ارمغان مور" با برخورداری از دانسته های امروزی بیشتر جویای نادانسته های آن روزی و نگاه به ناخودآگاه شاعر است و گمان دارد که از این دیدگاه می توان به عرصه های تازه ای از هستی شعر و شاعر نظر افکند.

لینک برخی از خدمات سایت:

سفارش کالای غیرکتاب

سفارش کتاب و مجلات خارجی، کاغذی

سفارش کتاب و مجلات خارجی، پی دی اف

محاسبه قیمت کتاب، کالا و مجلات خارجی

کتاب مورد نظرم پیدا نشد

محاسبه هزینه‌های چاپ کتاب

آیا کتابی برای چاپ دارید؟

کتاب های عرضه شده توسط نویسندگان و مترجمان

  پرسش‌های متداول

برخی سوالات مهم پیرامون نحوه تهیه کتاب از سایت آمازون

تلفن تماس: 88847044-  88829329 88348991-

1398/09/05
276