کتاب «راویان پنهانی» به تازگی در انتشارات سبزان به چاپ رسیده است. این کتاب رویکردی پسااستعماری به ادبیات داستانی ایران در دوره پهلوی دوم دارد و قصد دارد حساسیت های قشر روشنفکر را در فضای بحران زدۀ جامعه، که از نتایج حاکمیت استعمار و استبداد در کشور بوده است بررسی کند. شعر و ادبیات داستانی ایران نیز همانند زبان و بیان ادبی و هنرمندانه از دایرۀ تأثیر و تأثرات استعمار و تبعات آن خارج نبوده است

این کتاب با فصلی از معرفی نقد و ادبیات پسااستعماری به ذکر تاریخچه ای از آن می پردازد و در چهار فصل بعدی، پس از ارائه شرح حال مختصری از زندگی و فعالیت های سیمین دانشور، غلامحسین ساعدی، رضا براهنی و جلال آل احمد، آثار برجستۀ ایشان، که تطبیق بیشتری با آموزه ها و اصول نقد پسااستعماری دارند، مورد بررسی و تحلیلِ نقد پسااستعمارگرایانه قرار می گیرند. سیر تحولات جامعه از نگاه اندیشه های استعمارستیزِ این چهار نویسنده به عنوان نمایندگان ادبیات معاصر ایران، ازآن جهت که این نویسندگان در اغلب آثار خود در پی ترسیم پیامدهای تخریب گرانه وابستگی به استعمار هستند، چشم اندازی کلی از ادبیات داستانی پیش از انقلاب 57 و جامعه آن دوران به دست می دهد که تنها از عهده روشنفکرانی انتقادگر برمی آید که خود در میان مردم و با مردم زیسته اند و زبان گویای آن ها شده اند.

در مقدمه کتاب می خوانیم:

ازآنجاکه نقد پسااستعماری یکی از جدیدترین نوع نقد ادبی است و در ایران چندان شناخته شده نیست؛ کتاب حاضر می کوشد تا با معرفی اصول و قاعده های این نوع از نقد و انطباق و هم سویی های آن با آثار داستان نویسان معاصر ایران -آل احمد، دانشور، براهنی و ساعدی- جنبه های کاربردی آن را در نقد ادبی به طرزی شفاف پیش روی خواننده قرار دهد. روایت و تصویرگری های هر یک از نویسندگان مذکور زوایای پنهان آن بخش از فرهنگ و سنت ها را که با پیشرفت های نسبی اجتماعی دستخوش تغییرات شده اند آشکار ساخته است. امری که نگارنده را بر آن داشت که چون حلقۀ واسطی میان اثر و خوانندۀ اثر نشان دهد که آن ها چگونه در آثار موردِ بحثشان با بازنمایی و بعضاً واسازی وقایع سیاسی و اجتماعی در برهه زمانی خاص بعد از کودتا، وقایع و دیگرانی را که متأثر از این جریانات بوده اند به چالش و دگرگونی فراخوانده اند.

در این کتاب از این چهار نویسنده مشهور (سیمین دانشور، غلامحسین ساعدی، رضا براهنی و جلال آل احمد) آثاری همچون سرگذشت کندوها، مدیر مدرسه، نون و القلم، سووشون، ترس و لرز، عزاداران بیل، دندیل و رازهای سرزمین من بررسی می شوند.

نویسنده در پایان کتاب می نویسد:

«در نقد و تحلیل پسااستعمارگرایانۀ آثار شاخص نویسندگان موردبحث این کتاب، شاهد رویکردی جامعه شناختی همراه با انتقادهای تند و کوبنده نسبت به شرایط اجتماعی و فرهنگی هستیم. ساعدی، دانشور و آل احمد هریک با ترسیم جهانی کوچک چون روستا، خانه و مدرسه ما را در مواجهه با جهانی بزرگ قرار می  دهند، جهانی که در آن به نظّارۀ جهانی انباشته از فقر و بدبختی و استثمار می  نشینیم. این نوع رئالیسم تلخ و گاهی طنزوار در برخی از آثار ساعدی و در رازهای سرزمین من براهنی جنبه ای فراواقعی و آمیخته با وهم و فانتاسم به خود می  گیرد و درنتیجۀ ورود تجدد و تمدن غربی به جوامع سنتی، سبکی متناسب با تحولات اجتماعی زمان خود را می  یابد.»

انتشارات سبزان کتاب راویان پنهانی (بررسی ادبیات داستانی دوره پهلوی از نگاه نقد پسااستعماری) به قلم لیلا مهدوی را به تازگی راهی بازار نشر کرده است.

برای تهیه این کتاب می توانید به فروشگاه اینترنتی آی آی کتاب سری بزنید.

1399/11/07
1126