معضل درست‌نویسی و رعایت نکات ویرایشی در نوشتن از جمله مشکلاتی است که شما هرچقدر هم حواستان باشد، ممکن است فراموش کنید یا از شیوه درست‌نویسی آن آگاه نباشید. تاکنون کتاب‌های زیادی در زمینه درست‌نویسی و اشکالات ویرایشی نوشتار منتشر شده است که «غلط ننویسیم» تالیف ابوالحسن نجفی و راهنمای ویرایش و نگارش تالیف محمدجعفر یاحقی از معروف‌ترین نمونه‌های آن هستند.

رضا شکراللهی نویسنده و فعال ادبی اما برای بیان غلط‌های ویرایشی راه جدیدی را برگزیده است. او در کتاب «مزخرفات فارسی» به غلط‌های فاحش و متداول نگارشی پرداخته است، نکاتی که شکراللهی در این کتاب متذکر می‌شود را می‌توان از معروف‌ترین غلط‌های ویرایشی دانست که هرکس آشنایی اندکی با درست‌نویسی زبان فارسی داشته باشد و سرسری این دست کتاب‌ها را دیده باشد، با آنها آشناست. اما اینکه چطور همین موارد تکراری را بیان کند که در ذهن مخاطب بماند، نکته‌ای است که می‌توان آن را وجه ممیزه کتاب «مزخرفات فارسی» با دیگر کتاب‌های شبیه خودش دانست.

مولف در این کتاب 50غلط  فاحش و مصطلح را بررسی کرده است. شکراللهی به گونه‌ای طنزآمیز و با یک روایت داستان‌ یا خاطره‌گونه و با حسن مطلعی هر بخش را آغاز می‌کند و تعبیرات یا مکالمات روزانه را به گونه‌ای به موضوعی که می‌خواهد مطرح کند ربط می‌دهد. گاهی این فضاسازی با یادآوری موسیقی و شعری ایجاد می‌شود.

مثلا در بخشی که می‌خواهد تفاوت‌های معنایی در استفاده از تعبیر «انتظار رفتن» را شرح دهد،‌ می‌نویسد: «کل ایران در انتظار باران است و دولت هم از تهرانی‌ها انتظار دارد در مصرف آب صرفه‌جویی کنند. این وسط، هوشنگ ابتهاج هم هنوز با دل غریب‌مانده‌اش نجوا می‌کند که نه غمی دارد نه غمگساری. همایون شجریان هم هی دل به دل ابتهاج می‌دهد و آه ما را درمی‌آورد «نه به انتظار یاری، نه ز یار انتظاری» اینکه منتظر باشی ممکن است به‌سادگی بگذرد یا به‌دشواری. مثلا همان انتظارکشیدن عاشق از سخت‌ترین کشیدنی‌هاست، البته اگر در این روزگار از عشق و عاشقی چیزی مانده باشد. با این سرعت و فشردگی زندگی امروز، آدم نهایت می‌تواند منتظر اتوبوس و مترو یا تاکسی بماند. یا خیلی که مرد باشد منتظر سررسید گرفتن یارانه‌ها. والا به قول مولانا «ای برادر عاشقی را درد باید درد کو».»
همان‌طور که می‌بینید شکراللهی به شیوه قدما موضوعی را که می‌خواهد درباره آن صحبت کند به صورت تلویحی در مقدمه می‌آورد و سپس و به سراغ بیان مطلب اصلی می‌رود که آن هم به دلیل زبان طنزآمیز و جذاب نویسنده تاثیرگذار است.

«هکسره حق مسلم ماست»، «راجبه حیّض انتفا!»،« لشکر گاف»، «دستمال قیصریه در قیطریه»، «معلق‌بازی پیش غازی یا قاضی»، «پیشخان یا پیشخوان؟»، «خبرگضاری»، «غلط نامصطلح»، «این جانبه شاعره‌ای هستم فارسی‌زبانه»، «جهش سوق‌الجیشی»، «نتایج همه‌کَس کش»، «پینگلیش؛ نوشتن به سبک دایناسورها»، «غلط کردی که خوب نوشتی»، «یک فقره ویرایش سیاسی» و... از جمله عناوین بخش‌های مختلف این کتاب است.

مولف در این کتاب از تمام ظرفیت‌های خود برای کمک به مخاطب فارسی‌زبان استفاده می‌کند و از طعنه‌های سیاسی تا اشارات هنری همه را به خدمت می‌گیرد تا جذاب‌تر نکات مهم کتاب را ارائه دهد.
«مزخرفات فارسی» تالیف رضا شکراللهی است که از سوی انتشارات ققنوس در 135صفحه با قیمت 9000تومان و شمارگان 1100نسخه منتشر شده است.
 (منبع: ایبنا)

1396/11/18
2023