☀️ مقدمه

در جهانی که هر لحظه اش با شتاب، اضطراب و فشارهای بی پایان پر شده است، بسیاری از ما لحظه ای ساده اما حیاتی را از دست داده ایم: زندگی در اکنون. کتاب «The Art of Living: Peace and Freedom in the Here and Now» نوشتۀ راهب بزرگ ویتنامی تیک نات هان (Thich Nhat Hanh) ، دریچه ای است به سوی آرامش، آگاهی و رهایی در دل همین لحظه هایی که اغلب از کنارشان عبور می کنیم.

این کتاب که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، در واقع چکیده ای از بیش از هفتاد سال تجربۀ مراقبه، تعلیم و زیستن آگاهانۀ نویسنده است؛ مردی که نه تنها از برجسته ترین استادان ذن در جهان بود، بلکه به عنوان پدر ذهن آگاهی در غرب شناخته می شود.

هان در این اثر با زبانی ساده و ژرف، ما را دعوت می کند به بازگشت به تنفس، بدن، لبخند و حضور. او می آموزد که صلح و آزادی در بیرون یافت نمی شود، بلکه در همین دمِ حال نهفته است — در هر قدم، در هر دم و در هر نگاه.

کتاب «هنر زندگی کردن» تنها یک راهنمای مراقبه نیست؛ نقشه ای برای انسان معاصر است تا در دنیایی پر از آشفتگی، راهی به سوی آرامش درونی پیدا کند. از بخش هایی دربارۀ عشق، مرگ، هم بودگی (Interbeing) تا تمرین های عملی ذهن آگاهی، هر صفحه اش یادآور این حقیقت است که رهایی از رنج با آغاز «دیدنِ آگاهانه» ممکن می شود.

امروزه این کتاب در سراسر جهان، از جمله در فروشگاه های بین المللی مانند آمازون ، بارنز اند نوبل و ... به عنوان یکی از آثار کلیدی در حوزۀ ذهن آگاهی و زندگی در لحظه شناخته می شود.

اما برای دوستداران نسخۀ اورجینال در ایران، خبر خوب این است که سایت آی آی کتاب (iiketab.com) این کتاب را به صورت چاپ اصلی و با بالاترین کیفیت کاغذ و صحافی عرضه می کند. نسخه ای که در آی آی کتاب ارائه می شود، مستقیماً از نسخۀ زبان اصلی تهیه شده و مناسب کسانی است که می خواهند آموزه های ذن و ذهن آگاهی را از سرچشمۀ اصلی بیاموزند.

مشاهده و خرید نسخه اورجینال در آی آی کتاب

☀️  دربارهٔ نویسنده

تیک نات هان  Thích Nhất Hạnh

️  زندگی و مسیر راهب بودن

تیک نات هان در ۱۱ اکتبر ۱۹۲۶ با نامِ تولد Nguyễn Xuân Bảo در شهر هوئه (Huế)، ویتنام به دنیا آمد.

 او از همان نوجوانی به راهب بودن گرایش پیدا کرد؛ در سن ۱۶ سالگی وارد صومعهٔ Từ Hiếu Temple شد تا تحت آموزش ذن بدی شود.

 در سال ۱۹۴۹ رسماً راهب ذن شد (به طور کامل دربیعت و تأسیس شد) و از آن پس زندگی اش ترکیبی بود از زندگی معنوی، آموزشی، نوشتن و فعالیت اجتماعی. (نقل از wildgeesezen )

 او بنیان گذار سنتی به نام Plum Village Community of Engaged Buddhism بود، که در جنوب غرب فرانسه تأسیس شد (حدود سال ۱۹۸۲) و به عنوان یکی از مراکز اصلی ذن و ذهن آگاهی در غرب شناخته می شود.

️  فعالیت های اجتماعی، صلح و «بودیسم متعهّد» (Engaged Buddhism)

 یکی از عناصر شاخص زندگی او، نقش بسیار فعّال او در ترویج صلح و وحدت، مخصوصاً در زمان جنگ ویتنام بود. (Buddhistdoor)

 او اصطلاح «‏Engaged Buddhism» را رواج داد، یعنی بودیسمی که فقط در مدیتیشن و مقرّ صومعه نیست، بلکه در زندگی اجتماعی، فرهنگی و تحرّکات صلح آمیز حضور دارد. (Wikipedia)

 مثلاً او در جنگ ویتنام با این نگرش که «اگر بمب ها شروع به سقوط کنند، نمی توان تنها در سالن مراقبه ماند» فعالیت کرد. (Rubin Museum of Himalayan Art)

 از جمله فعالیت های اجتماعی او راه اندازی گروه هایی برای خدمات اجتماعی، مدارس، مراکز درمان و… بوده که در جنوب ویتنام فعالیت می کردند. (unive)

 آثار و نویسندگی

تیک نات هان بیش از صد عنوان کتاب به زبان انگلیسی منتشر کرده است: کتاب های راهنمای مدیتیشن، ذهن آگاهی، بودیسم متعهّد، شعر، داستان کودکان، تفسیرهای متون بودایی. 

 فهرستی از آثار معروف او (در میان کتاب های بسیار) شامل موارد زیر است:

  The Miracle of Mindfulness — یکی از کتاب های اولیه و شناخته شده او دربارهٔ ذهن آگاهی در زندگی روزمره. 

  Peace Is Every Step: The Path of Mindfulness in Everyday Life — دربارهٔ تبدیل لحظه به لحظهٔ زندگی به فرصت ذهن آگاهی. (Goodreads)

  The Heart of the Buddha’s Teaching — شرحی بر آموزه های بنیادین بودایی و کار با رنج. (Goodreads)

  You Are Here: Discovering the Magic of the Present Moment — دربارهٔ حضور در لحظه و تجربۀ حال. 

 طبق برخی منابع، اولین اثر منتشرشده او کتابی است تحت عنوان Vietnam: Lotus in a Sea of Fire در سال ۱۹۶۷. (booknotification)

 آثار او نه تنها به عنوان متون معنوی شناخته شده اند، بلکه بخش مهمی از جریان «ذهن آگاهی» در غرب را بنیان گذاشته اند. (Lion’s Roar)

️  شغل، نقش و هویت راهب

 هویت دانشگاهی او نیز قابل توجه است: برای مثال، در سال ۲۰۱۷ به او دکترای افتخاری علوم اجتماعی از دانشگاه آموزش هنگ کنگ اعطا شد، به پاس خدمات طولانی به ترویج ذهن آگاهی، صلح و شادی جهانی.

 او علاوه بر نوشتن، تحت عنوان «ذهن آگاهی معاصر» و راهبِ ذن فعالیت می کرد، یعنی هم آموزش رسمی و هم فعالیت های اجتماعی و خدماتی — ترکیبی از روحانیت، آموزش، تألیف، و عمل اجتماعی.

 او به عنوان «پدر ذهن آگاهی» (Father of Mindfulness) در غرب شناخته می شود.

️  تأثیر و میراث

 تأثیر او در غرب بسیار گسترده بود: بسیاری از مراکز آموزشی، درمانی و روانشناختی از آموزه های او بهره برده اند، و توجه به ذهن آگاهی به بخشی از فرهنگ عمومی تبدیل شده است.

 همچنین، منظومهٔ فکری او دربارهٔ «هم بودگی» (interbeing) و ارتباط میان همهٔ موجودات و شرایط، تأثیر وصف ناپذیری بر اخلاق محیط زیستی، روابط بین المللی و عمل اجتماعی داشته است.

🌼  شرح موضوع کتاب

  ۱. چارچوب کلی کتاب

این کتاب تلاش دارد نشان دهد که زندگی آگاهانه و آرامش بخش نه در شرایط خاص یا زمانی دور به دست می آید، بلکه در همین «اینجا و اکنون» می توان تجربه شود. (Blinkist)

نویسنده، با استفاده از آموزه های بودایی و تجربهٔ طولانی خود، تمرین هایی پیشنهاد می دهد برای مرتبط شدن با لحظهٔ حاضر، کاهش رنج، و پرورش صلح داخلی. به طور خاص، او هفت مدیتیشن (تمرین ذهن آگاهی) را محور قرار می دهد: سه «دروازهٔ آزادی» (emptiness/خِلا، signlessness/بی نشانی، aimlessness/بی هدف بودن) و چهار تمرکز دیگر از «سوترا بر آگاهی کامل از تنفس». (spiritualityandpractice)

  ۲. آموزه های کلیدی و معنای آن ها

در ادامه هر کدام از این آموزه ها را جداگانه باز می کنم:

 الف) خِلا (Emptiness)

«خِلا» به این معناست که هیچ چیزی وجود ندارد که به صورت مستقل، ثابت، و جدا از همهٔ چیزهای دیگر باشد. یعنی همهٔ پدیده ها در تعامل با دیگر پدیده ها شکل می گیرند. کتاب می گوید: اگر بتوانیم این حقیقت را ببینیم، بسیاری از تعلقات، ترس ها و رنج ها کاهش می یابند.

برای مثال، نویسنده اشاره می کند که وقتی بفهمیم «من» در واقع مجموعه ای از عناصر (فکرها، بدن، احساسات، شرایط محیطی) است و نه یک هویت ثابت، می توانیم با تغییرات زندگی راحت تر روبرو شویم.

 ب) بی نشانی (Signlessness)

بی نشانی به مفهوم این است که ما غالباً برچسب ها، نشانه ها، شکل های ظاهری پدیده ها را می بینیم و می پذیریم، اما واقعیت فراتر از این نشانه هاست. کتاب می گوید که وقتی از این نشانه ها فاصله بگیریم، تجربهٔ زندگی بازتر، آزادتر می شود.

مثلاً اگر فقط «این رابطه»، «این عنوان»، «این موقعیت» را بپذیریم و نشانه ای بدانیم برای هویت مان، وقتی آن رابطه یا موقعیت تغییر کند، دچار بحران می شویم. اما با دیدن اینکه این ها نشانه هستند نه حقیقت مطلق، می توانیم انعطاف بیشتری داشته باشیم.

 ج) بی هدف بودن (Aimlessness)

ممکن است عبارت «بی هدف بودن» عجیب به نظر برسد اما منظور این نیست که هدف نداشته باشیم، بلکه «رهایی از هدف های بیرونی، و زندگی کردن در مسیر به جای صرفاً رسیدن به مقصد». کتاب می گوید: «هدف نهاییِ رسیدن» ذهن ما را دائماً به آینده می برد و از لحظه می رباید؛ اما زندگی در مسیر، خود مسیر است.

در واقع، aimlessness به عنوان آزادی از «چرا کندن؟» و «به کجا رسیدن؟» تلقی می شود، و تمرین می کند که هر لحظه ارزشمند است.

 د) ناپایداری (Impermanence)

یکی از بنیادهای آموزه های بودایی است: همه چیز در حال تغییر است. کتاب توضیح می دهد که پذیرش ناپایداری نه به معنای یأس، بلکه کلید شادمانی است.

وقتی بدانیم همه چیز در گذر است، می توانیم قدر لحظه را بدانیم، از ترس های آینده و دلبستگی به گذشته رها شویم، و با آزادی بیشتری زندگی کنیم.

 ه) عدم طلب (Non-craving)

خواستن بیش از حد، طلب زیاد، وابستگی، منبع بسیار از رنج هاست. کتاب می گوید که وقتی جامعه، فرهنگ و ذهن ما ما را به سمت «بیشتر داشتن» سوق می دهند، ما از «داشتن همین لحظه» غافل می شویم.

تمرین «کافی بودن در حال حاضر» را مطرح می کند: ما همین الان کافی هستیم، نیازی نیست مدام به دنبال چیزی دیگر برویم.

 و) رها کردن (Letting Go)

رها کردن یعنی کنار گذاشتن وابستگی ها، انتظارات، هویت های ثابت، و طمع ها؛ این عمل باعث گشایش، پذیرش، آزادی می شود.

برای مثال، اگر رابطه ای از بین رفت، اگر موقعیتی از دست رفت، اگر هویتی تغییر کرد — پذیرش اینکه این ها موقتی اند و بخش از جریان زندگی اند، می تواند رنج را کاهش دهد.

 ز) نیروانا (Nirvana)

در کتاب، نیروانا توضیح می یابد نه فقط به عنوان مقصد دور در آینده، بلکه تجربه ای قابل لمس در همین لحظه است؛ تجربهٔ آزادی از ترس، رنج، اضطراب.

یعنی ظرفیت ما برای تجربهٔ صلح و آزادی همین جا و همین وقت وجود دارد، اگر بتوانیم با آموزه ها زندگی کنیم.

  ۳. کاربردهای عملی در زندگی روزمره

نویسنده فقط تئوری نمی دهد بلکه پیشنهادهای عملی هم دارد — مثلاً:

 تمرین تنفس آگاهانه: «آگاهانه نفس بکش» — موجب می شود ذهن آرام تر شود و بتوانی در لحظه حضور یابی.

 تبدیل فعالیت های روزمره (غذا خوردن، راه رفتن، کار کردن) به فرصتی برای حضور و ذهن آگاهی، نه فقط انجام آن به صورت اتوماتیک.

 مشاهدهٔ افکار و احساسات بدون غرق شدن در آن ها — یعنی بدان که «من آن فکر نیستم»، و می توانم با آگاهی انتخاب کنم چگونه واکنش نشان دهم.

 مواجهه با مرگ، تغییر، و رنج به عنوان بخشی از زندگی — وقتی با ناپایداری روبرو می شویم، می توانیم با آگاهی بیشتری زندگی کنیم.

  ۴. ارتباط این آموزه ها با بینش «هم بودگی» (Interbeing)

یکی از مفاهیم بنیادی که در کتاب برجسته است، «هم بودگی» یا «interbeing» است — یعنی همهٔ موجودات، شرایط، عناصر، گذشته و آینده، ما را شکل می دهند و ما نیز بر آن ها تأثیر می گذاریم.

برای مثال، نویسنده می گوید: وقتی به یک گل نگاه می کنید، آن گل بدون آب، خاک، نور، هوا، شما، و هزاران عامل دیگر نمی تواند وجود داشته باشد. همان گونه، «من» بدون همهٔ شرایط و دیگران نمی توانم به صورت مستقل باشم. این بینش تأثیر بزرگی بر همدلی با دیگران، محیط زیست، و انتخاب های اخلاقی دارد.

  ۵. چرا این آموزه ها مهم اند؟

 بسیاری از ما تحت فشار سرعت، فناوری، رسانه، و اجتماع هستیم؛ ذهنمان دائماً در گذشته یا آینده پرسه می زند. این کتاب یادآوری می کند که تنها «حال» واقعیت دارد و قدرت دارد.

 بسیاری از رنج های ما ناشی از دلبستگی، وابستگی، ترس از تغییر و از دست دادن است؛ این آموزه ها کمک می کنند که با آن ها مواجه شده، تبدیلشان کنیم.

 این آموزه ها بینش هایی هستند که نه فقط برای زمان معنوی بلکه برای زمان روزمره کاربرد دارند — یعنی زندگی در دفتر، خانه، خیابان، تعامل با دیگران.

 در سطح فردی، باعث آرامش بیشتر، حضور بیشتر، ارتباط بهتر با دیگران، معنا و رضایت بیشتر می شود؛ در سطح جمعی، بینش «هم بودگی» می تواند به اخلاق محیط زیستی، مسئولیت اجتماعی، و صلح جهانی کمک کند.

  ۶. چه چیزی این کتاب را متمایز می کند؟

 نویسنده یک راهب ذن معتبر است که تجربهٔ طولانی دارد و آموزه هایش نه صرفاً فلسفی بلکه «عملی» است.

 کتاب به گونه ای نوشته شده که برای عموم خوانندگان قابل فهم است، نه فقط برای کسانی که در مدیتیشن حرفه ای هستند.

 ادغام آموزه های کلاسیک بودایی (مثل خِلا، ناپایداری، نبودنِ یگانهِ مستقل) با زندگی مدرن — یعنی خواننده می تواند آن را در زندگی روزمره به کار گیرد.

 تأکید ویژه بر تجربهٔ «حاضر بودن» و «زندگی کردن هر لحظه» به جای صرفاً هدف گرفتن چیزی در آینده.

در ادامه چند کتاب از نویسندگان دیگر دربارهٔ موضوع «زندگی در لحظه» و «ذهن آگاهی / حضور» معرفی می کنم که می تونند مکمل خوبی برای کتابِ The Art of Living: Peace and Freedom in the Here and Now باشند:

  ۱. The Power of Now: A Guide to Spiritual Enlightenment 

 Eckhart Tolle

 موضوع: تمرکز بر این که «تنها یک لحظه هست» و گذشته و آینده به عنوان فکراتی هستند که ما را از حال دور می کنند.

 مناسب برای: کسانی که به تجربهٔ «حال» علاقه مند هستند و می خواهند بفهمند چگونه ذهن از گذشته و آینده رها شود.

 چرا پیشنهاد می شود: چون چشم انداز متفاوتی از ذهن آگاهی ارائه می دهد — بیشتر روان-معنوی و کمتر به چارچوب مدیتیشن رسمی محدود.

  ۲. Wherever You Go, There You Are: Mindfulness Meditation in Everyday Life 

Jon Kabat-Zinn

 موضوع: مدیتیشن ذهن آگاهی در زندگی روزمره — نه فقط در محیط آرام یا کلاس مدیتیشن.

 مناسب برای: کسانی که می خواهند ذهن آگاهی را در کار، خانه، روابط و فعالیت های معمولی شان به کار بگیرند.

 چرا پیشنهاد می شود: چون نویسنده یکی از پیشگامان مدرن مداخلات ذهن آگاهی (MBSR) است و زمینهٔ علمی تر نیز دارد.

  ۳. Mindfulness: Be Mindful. Live in the Moment

Gill Hasson 

 موضوع: راهنمای کاربردی برای زندگی با ذهن آگاهی؛ شامل تکنیک ها، تمرین ها، و روش هایی برای «زندگی در لحظه».

 مناسب برای: کسانی که دنبال کتابی هستند ساده، مستقیم و کاربردی برای بهبود زندگی شان از طریق ذهن آگاهی.

 چرا پیشنهاد می شود: چون زبانش ساده است، برای مبتدیان نیز مناسب است و تمرین های ملموسی دارد.

  ۴. Altered Traits: Science Reveals How Meditation Changes Your Mind, Brain, and Body 

 Daniel Goleman & Richard J. Davidson

 موضوع: نگاه علمی به اثرات مدیتیشن و ذهن آگاهی بر ذهن، مغز و بدن؛ بررسی مطالعات علمی متعدد.

 مناسب برای: کسانی که علاقه مند هستند دلایل علمی پشت ذهن آگاهی را بفهمند و به ابعاد پژوهشی آن دست پیدا کنند.

 چرا پیشنهاد می شود: چون کتاب مروری جدی بر پژوهش های مدیتیشن است و پیشنهاد می کند ذهن آگاهی تنها یک مد نیست، بلکه می تواند «ویژگی تغییر یافته» (altered traits) در زندگی ایجاد کند.

🌼  مخاطبان این کتاب و کاربرد آن

  این کتاب به درد چه کسانی می خورد؟

 - کسانی که احساس می کنند زندگی شان شتاب زده، پراسترس یا ناپایدار است و به دنبال آرامش بیشترند.

-  افرادی که می خواهند یاد بگیرند چگونه در هر لحظه حضور داشته باشند، نه اینکه فقط منتظر آینده باشند یا در گذشته گیر کرده باشند.

- کسانی که دربارهٔ ذهن آگاهی، مدیتیشن، بودیسم یا فلسفهٔ شرق علاقه مند هستند اما دنبال متنی ساده و قابل فهم می گردند.

- افرادی که احساس می کنند وابستگی، طمع، اضطراب یا ناآرامی ذهنی دارند و می خواهند راهی برای رهایی از آن ها پیدا کنند.

- خوانندگانی که می خواهند آموزه های معنوی را در زندگی روزمره شان (نه فقط در شرایط خاص) به کار بگیرند.

🌼  کاربردهای احتمالی

- ترجمهٔ آموزه ها به شکل تمرین های روزمره: مثلاً هنگام راه رفتن، تنفس، خوردن غذا، دربارهٔ ناپایداری فکر کردن.

- کمک به بهبود سلامت روانی از طریق تمرین حضور و کاهش استرس.

 - ارتقای مهارت های ارتباطی و همدلی با دیگران، از طریق درک هم بودگی.

- کاربرد در زمینه های آموزشی، روان شناسی، خودیاری، معنویت، و حتی محیط زیست (زیرا ارتباط با همهٔ موجودات مطرح می شود.)

🌍  لینک های فروش و نحوهٔ تهیه

Amazon

Barnes & Noble

Plum Village Shop

iiketab

 

 

1404/08/14
3