مرتضی امیری اسفندقه مجری و کارشناس بخش ادبیات «چشم شب روشن» میزبان بهاءالدین خرمشاهی بود و با این حافظ‌شناس و مترجم برجسته قرآن به گفت‌وگو پرداخت.

خرمشاهی در بخشی از سخنانش گفت: کتاب شعر را نباید یکباره خواند. من خیلی خویشتن‌داری می‌کنم که «سیاه مست» اسفندقه را یکدفعه نخوانم. شعری از اول می‌خوانم و بعد سراغ شعری از آخر می‌روم. کتاب شعر است، رمان که نیست؛ بلکه این اثر حرف و محصول عرق‌ریزی روح است.

مولف کتاب «حافظ نامه» در پیشنهاد کتاب به مخاطبان یادآور شد: جا دارد از کتاب خوب «جوشش و کوشش در شعر» نام ببرم که توسط آقای گرمارودی نوشته شده و شعرهای آغازین آن جوششی و بقیه کوششی است. شعرها قدری تکلف دارد، معلوم است که شاعر آنها را ساخته و جای دستش در آن مانده است؛ اما در آثار سعدی و حافظ تکلف را نمی‌بینیم.

خرمشاهی همچنین در پاسخ به سوال صالح علا مبنی بر اینکه درباره مطلع این غزل حافظ که می‌گوید «معاشران گره از زلف یار باز کنید/ شبی خوش است به این قصه‌اش دراز کنید» توضیح دهید و بگویید که آیا کلمه «قصه» در آن درست است یا «وُصله»؟ توضیح داد: خوشحالم درباره بیتی که روی آن فکر و تامل کرده‌ام، سوال کردید. حافظ اهل بزم و رفاقت هم بوده است. نمی‌دانم میزبان خوبی هم بوده یا فقط مهمان خوبی بوده است. او در این بیت پس از یک مهمانی اینطور می‌گوید که عزیزانی که مهمان من هستید یا شما هم مثل من مهمان دیگری هستید، بیایید و همکاری کنید تا گره‌ای که بر سر موهای یار است باز کنیم.

وی ادامه داد: بعد می‌گوید «شبی خوش است به این قصه‌اش دراز کنید» بعضی‌ها می‌گویند با قصه که شب کوتاه می‌شود نه دراز. پس به همین خاطر کلمه «وصله» را جایگزین می‌کنند. در حالی که حافظ کلمات سخت ندارد، جز معدودی موارد. او با ادب و احترام از نماز و روزه و حج صحبت می‌کند. در پاسخ به اینکه گفتند شب با قصه کوتاه می‌شود نه بلند، گفتم بله کوتاه می‌شود چون شما با خواب عادی می‌سنجید که 8 تا 10 ساعت طول می‌کشد اما قصه گذر شب را نشان نمی‌دهد.

این حافظ‌شناس تاکید کرد: پس با قصه اگر بگوییم دراز می‌شود نسبت به خوابی که سریع می‌گذرد، اینطور نیست و دراز نمی‌شود. نسبت به خوابی که ما خسته باشیم سر به بالش می‌گذاریم و یکدفعه می‌بینیم اذان صبح شد، خواب سریع است اما با قصه وسیع می‌شود. بنابراین چون قصه برای عده‌ای مشکل ایجاد کرده، دنبال وصله رفتند.

وی تصریح کرد: کمکی که بنده برای فهم این بیت و گذشتن از کلمه «وصله» کرده‌ام این است که مراد حافظ از شب، شب طبیعی نیست، بلکه شب زلف یار است. وقتی گره‌های این مو باز شود، آن بلندتر و درازتر می‌شود.

برنامه تلویزیونی «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی و با اجرای محمد صالح علا، از ساعت 23 شنبه تا چهارشنبه هر هفته از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود.

(منبع: ایبنا)

1396/11/19
1744