غلامرضا امیرخانی، معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی درباره روند تامین منابع لاتین مخزن کتابخانه ملی گفت: با توجه به اینکه ایران در گذشته در روابط بین‌المللی مشکلات امروزی را نداشت، کتابخانه ملی به راحتی می‌توانست با ناشران خارجی درباره تبادل کتاب ارتباط برقرار کند. اما امروزه این امر توسط کارگزاران داخلی(آژانس‌های ادبی بین‌المللی) که با ناشران معتبر در ارتباط هستند انجام می‌شود و تا حدودی این نیاز از طریق کارگزاران مرتفع شده است.

 
وی با توجه به اینکه در سال گذشته برخی پژوهشگران به علت کمبود منابع کتابخانه ملی انتقاداتی مطرح کرده بودند، ضمن اشاره به اقداماتی که در طول یک اخیر سال برای رفع این مشکل انجام شد، گفت: انتقادها کاملا وارد بود و ما هم پذیرفته بودیم، به علت سازمان‌دهی نشدن برخی منابع بود که در اختیار افراد قرار نمی‌گرفت. این نقص از سال گذشته تا امروز تا حدود زیادی بر طرف شده است و اکنون همه منابع موجود در کتابخانه ملی در اختیار پژوهشگران قرار داده می‌شود.

امیرخانی درباره تامین منابع جدید نیز اظهار کرد: متاسفانه در چند سال گذشته بودجه تامین منابع خارجی بسیار محدود بوده؛ با این حال از ابتدای سال 96 سازمان اسناد و کتابخانه ملی در بخش فراهم‌آوری منابع، قوی‌تر و جدی‌تر عمل کرده‌ است و صدها عنوان کتاب در رشته‌های مختلف از جمله منابع مرجع در حوزه‌های گوناگون به ویژه در زمینه ایران‌شناسی، اسلام‌شناسی و زبان‌فارسی به زبان‌های خارجی به ویژه زبان انگلیسی تهیه شده است که همگی این منابع کتاب‌های چاپی سال 2016 و 2017 است.
 
وی با اشاره به برگزاری نمایشگاهی از این کتاب‌ها گفت: همین چند روز اخیر مجموعه چندین جلدی دیگری به این مجموعه اضافه شد و به‌روز رسانی گسترده‌ای در این شاخه‌ها صورت گرفت. چندی پیش هم نمایشگاهی از کتاب‌های جدیدالورود در کتابخانه ملی برگزار شد.

امیرخانی با این وجود اذعان کرد: متاسفانه در طول سال‌های اخیر، منابع کمتری به مخزن کتابخانه ملی اضافه شده که همین امر شاید عامل اصلی عقب‌ماندگی کلی در منابع باشد.
 
معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی خاطر نشان کرد: اگر در زمان چاپ کتاب و مطبوعات، گردآوری به موقع صورت نگیرد، بعدها جمع‌آوری این منابع با مشکل روبه رو می‌شود. اما به هرحال امسال تغذیه مخزن کتابخانه ملی از منابع خارجی فعالیت مستمری بود که انجام شد و منابع لاتین بسیاری وارد مخزن کتابخانه شد.
 
وی در پاسخ به این پرسش که برای تامین مخزن کتابخانه بیشتر در چه موضوعاتی از منابع خارجی استفاده می‌کنید، گفت: مطابق قانون مصوبه مجلس، سه اولویت برای کتابخانه ملی در جمع‌آوری منابع خارجی وجود دارد؛ اولویت اول اینکه کتابخانه ملی موظف است هر اثری که راجع به ایران به هر زبانی در هر کجای دنیا که منتشر می‌شود را گردآوری کند. در اولویت دوم کتابخانه ملی وظیفه جمع‌آوری کلیه آثارپژوهشی که راجع به دین اسلام است را دارد و در اولویت سوم، آثار و منابع مرجع درعلوم و موضوعات دیگر، دسته‌ای دیگر از منابع کتابخانه ملی را تشکیل می‌دهد.
 امیرخانی ادامه داد: در حوزه خرید منابع خارجی بیشتر روی این سه موضوع تاکید می‌کنیم و اولویت اول و دوم را به صورت ویژه‌تری مدنظر قرار می‌دهیم؛ اما درباره اولویت سوم انتخاب‌های محدودتری داریم.
 
معاون سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به جمع‌آوری منابع داخلی خاطرنشان کرد: هر کتابی که در داخل منتشر می‌شود، ناشران موظف هستند دو نسخه به کتابخانه ملی بدهند که به عنوان قانون واسپاری مطرح می‌شود. برآورد مخزن کتابخانه از کتاب‌های چاپ تهران 97 درصد و در مورد شهرستان‌ها این میزان کمی پایین‌تر است. ایده‌آلی که ما مدنظر داریم داشتن یک نسخه از 100 درصد کتاب‌هایی است که در سراسر کشور منتشر می‌شود.
 
به گفته امیرخانی، موجودی مخزن کتابخانه ملی بالغ بر سه میلیون جلد کتاب است که چیزی معادل 300 تا 400 هزار کتاب از این میان در مراکز استانی وجود دارد.
 
وی ضمن امیدواری از تهیه منابع خارجی بیشتر در سال‌های آتی گفت: امیدواریم در سال آینده برای تهیه منابع لاتین و منابع عربی بودجه بیشتری تخصیص دهیم. متاسفانه تا به امروز منابع عربی کمتر مورد توجه قرار گرفته و نیاز است تا ارتباط بیشتری با ناشران عرب و فضای فرهنگی جهان عرب داشته باشیم.
 
امیرخانی در انتها درباره کتاب‌های الکترونیکی موجود در کتابخانه ملی گفت: در کل کتاب‌های الکترونیکی در کشور ما بسیار محدود‌ند و اصلا به صورت گسترده در ایران وجود ندارند. البته باید یادآوری کنم که تولید کتاب‌های الکترونیکی وظیفه کتابخانه ملی نیست و مانند منابع دیگر فقط وظیفه جمع‌آوری آن‌ها را بر عهده دارد.

به گفته وی کتاب‌های الکترونیکی به شکل واقعی خود هنوز در ایران رونق پیدا نکرده است؛ نکته اصلی اینجاست که کتاب و کتابخوانی در کشور ما مهجور است و شاید بسیاری از سرمایه‌گزاران تصور می‌کنند که از این کتاب‌ها استقبال نمی‌شوند، به همین دلیل سرمایه‌گذاری زیادی هم انجام نمی‌شود.
 
به گفته امیرخانی بسیاری از کتاب‌های چاپی یک نسخه دیجیتالی هم دارد که در کتابخانه دیجیتال کتابخانه ملی نگهداری می‌شود. البته لازم به یادآوری است که تشکیل این نوع کتابخانه‌ها  برنامه‌ها و سرمایه‌های بیشتری را می‌طلبد.

(منبع: ایبنا)

1396/11/21
1306