در روابط اجتماعی قدرت ابراز عقیده و نه گفتن به درخواست‌های غیرمعقول اهمیت بسیاری دارد و مانند دیگر مهارت‌های اجتماعی باید از کودکی فراگرفته شود.

آموزش نه گفتن و ابراز عقیده به کودکان

یکی از مهارت‌های اجتماعی، مهارت «نه» گفتن است. هر انسانی می‌تواند با آموختن و تقویت آن به‌راحتی به دیگران پاسخ منفی بدهد. کودکی که این مهارت را می‌آموزد می‌تواند کارهایی را که دوست ندارد رد کند و بسیار مؤدبانه در مقابل خواسته‌های غیرمنطقی دیگران، پاسخ منفی دهد و از اضطراب، نگرانی و خشمی که در اثر انجام اجباری کاری برایش به وجود می‌آید در امان باشد.

بهتر است که این مهارت مانند دیگر مهارت‌های اجتماعی از دوران کودکی به افراد آموخته شود تا شخص در بزرگسالی از برخورد با دیگران و قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف هراسی نداشته باشد. والدین و مربیان و معلمان زمانی می‌توانند این مهارت را به کودکان آموزش دهند که خود از آن برخوردار باشند.

بنابراین اعتماد به نفس و آگاهی بزرگ‌ترها از این مهارت اهمیت زیادی دارد. و بکار گیری این مهارت در زندگی روزمره توسط والدین و آموزگاران مهم است چراکه کودک بیشتر از اینکه از طریق کلامی آموزش ببیند با مشاهده رفتارها استدلال می‌کند.

هنگامی که کودکان  وارد مدرسه می‌شوند و با همسالان خود ساعات بیشتری را می‌گذرانند متوجه می‌شوند که امرونهی‌های والدین قابل نادیده گرفته شدن هستند و آنها توانایی قانون‌شکنی را دارند باید توجه داشته باشیم که نه گفتن به خواسته‌های والدین و قوانینی که در منزل هست به معنی اعتماد به نفس و داشتن مهارت ابراز عقیده نیست و به‌نوعی لجبازی محسوب می‌شود و نباید توسط والدین تقویت شود

بلکه لازم است که کودک موقعیت‌ها و افرادی را که می‌تواند و باید به آنها نه بگوید بشناسد و موقعیت‌ها را از هم تفکیک کند.

دلایل اهمیت توانایی ابراز عقیده به شرح زیر است:

بسیاری از سوءاستفاده‌ها، اعتیاد، دزدی و دیگر بزهکاری‌ها برای کودکان و نوجوانانی اتفاق می‌افتد که قدرت نه گفتن را نداشته‌اند.گاهی ناتوانی کودک از بیان عقیده خود به علت عدم اعتماد به نفس و نیاز به پذیرفته شدن است نه به دلیل ناآگاهی. کودکان احساس می‌کنند اگر به درخواستی نامعقول خصوصاً از طرف همسالان خود نه بگویند ممکن است طرد شوند.

این مسئله را برای فرزندان توضیح دهید که دوستی سالم و واقعی با رد درخواست‌های نامعقول از بین نمی‌رود و لازم نیست عزت نفس خود را در گرو رفتار دیگران قرار دهند.ابراز عقیده به کودکان کمک می‌کند که در هر موقعیتی از حق و حقوق خود دفاع کنند و انسان‌های منفعلی نباشند.

اما شیوه ابراز عقیده و نه گفتن باید به‌گونه‌ای باشد که کودک بی‌ادب و گستاخ تلقی نشود. شیوه درست ابراز عقیده خصوصیات زیر را دارد:

لحن گفتار اهمیت زیادی دارد ادبیات رد کرد درخواست بدون بی‌ادبی و گستاخی مسئله‌ای است که باید به کودکان آموزش داده شود.شناخت موقعیت‌ها و درخواست‌های نامعقول و معقول اهمیت زیادی دارد. کودک باید متوجه باشد که پرخاشگری و رفتار غیرمؤدبانه و لجبازی به معنی ابراز عقیده نیست بلکه در بسیاری از موقعیت‌ها سازگاری و همراهی با جمع ضروری است.

شناخت از خطراتی که ممکن است از موافقت بی‌تفکر و قید و شرط ناشی شود اهمیت زیادی دارد. موقعیت‌های خطرساز و درخواست‌های مخاطره‌آمیز را با جزییات برای کودکان توضیح دهید.افراد غریبه با رفتارهای مشکوک کسانی هستند که کودک باید یاد بگیرد در هر حالتی به درخواست‌های آنها نه بگوید و موقعیت را بدون هراس برای خانواده توضیح دهد.

کودکانی که توانایی ابراز عقیده را دارند در امور اجتماعی و ارتباط با دیگران موفق‌تر عمل می‌کنند و مسلماً در بزرگسالی توانایی دستیابی به موفقیت‌های شغلی و تحصیلی بهتری خواهند داشت پس ضروری است این آموزش‌ها در زمان مناسب به آنها آموزش داده شود.

(منبع: سلامتی)

1397/04/02
1020