در قرن گذشته در ادبیات فرهنگ امریکایی، اروپایی، ترکی و عربی توجه و اهتمام زیادی به ترجمه آثار مولانا وجود داشته و ترجمه‌های بسیاری از اشعار او به زبان‌های مختلف منتشر شده است. در این میان به ویژه در سال‌های اخیر ترجمه‌های بسیاری از مولانا جلال‌الدین رومی به عربی منتشر شده که بیشتر آن‌ها از زبان‌های واسطه و نه زبان فارسی به زبان عربی برگردانده شده‌اند. به عنوان مثال عائشه موماد، مترجم مغربی، رباعیات مولانا را از زبان فرانسه به عربی ترجمه کرد و امی سخنینی، مترجم فلسطینی، گزیده قصاید مولانا را با عنوان «قصاید محرمه» برای اولین بار از انگلیسی به عربی برگرداند و تحسین عبدالجبار اسماعیل، مترجم عراقی نیز گزیده‌هایی از قصاید صاحب «مجالس سبعه» را از انگلیسی به عربی ترجمه و در الجزایر منتشر کرده بود.

اخیرا ترجمه‌ای از مثنوی مولوی به زبان عربی تحت عنوان «دیوان عشاق و سرچشمه ذوق‌ها» با ترجمه عائشه محرزی، استاد دانشگاه الجزایر و دانشگاه تولوز فرانسه، از روی نسخه فرانسوی آن که عبدالغفور روان فرهاد آن را از فارسی به فرانسه برگردانده بود، با مقدمه و حاشیه‌نویسی محمد شطوطی، استاد دانشگاه، از سوی انتشارات مرکز نشریات دانشگاهی در الجزایر منتشر شده است.

این ترجمه بعد از نزدیک به 4 سال از انتشار دیوان عربی مثنوی که با ترجمه بشیر قهواچی، نویسنده و مترجم تونسی از سوی انتشارات علوم و آداب و فنون بیت حکمه منتشر شده بود راهی بازار شد که ترجمه قبلی به علت عدم هماهنگی بین انتشارات و مراکز فرهنگی که معرف میراث رومی به عربی بودند و هم‌چنین عدم ترجمه مستقیم از متن فارسی بحث‌ها و حواشی زیادی را در پی داشت.

مترجم در مقدمه کتاب نوشته است: «ابیات شعری نقل شده در این کتاب برگرفته از مثنوی، کتاب عظیم‌الشانی است که رومی بخش اعظم آن را به زبان فارسی سروده است. اشعار جلال‌الدین رومی موجی از تصاویر زیبایی است که تعبیری از روح و جانی است که در گرو عشق به همه موجودات است.»

 محمد شطوطی نیز در مقدمه کتاب آورده است: «در این نسخه اشاره‌ها و نکته‌های فراوانی وجود دارد. به عنوان مثال شهر تبریز که شهر شمس تبریزی، شخصی که قبله مولانا در علم و معرفت و خصوصا در تصوف بوده است و ذکر کلمه‌هایی چون نخل، روزه، کبوتر و عشق که همه دلالت‌ها و اشارات پنهانی هستند که شاعر صوفی مرید برای شیخ شمس‌الدین تبریزی به کار می‌برده است.»

محققان و پژوهشگران الجزایری اخیرا توجه ویژه‌ای به زبان و ادبیات فارسی نشان داده‌اند و دانشجویان الجزایری به ویژه در بخش ادبیات تطبیقی آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان فارسی را موضوع پایان‌نامه‌های خود قرار داده‌اند.     

(منبع: ایبنا به نقل از العالم)

1397/04/05
1806