در این مراسم پروفسور حسین باهر، رفتارشناس و مولانا پژوه گفت: مولانا دو دِین بر گردن ما دارد. یکی دِین کلی است که شامل همه مردم دنیا می‌شود. او الگوی سلامت بشری را مشخص کرده و راهی نشان داده که همه مردم خارج از زمان و مکان و مرزها از آن بهره می‌برند. دِین دوم به ما ایرانیان و فارسی‌زبانان مربوط می‌شود. او در ایران متولد شده و به فارسی شعر گفته است. او ژن ایرانی دارد و اگرچه اکنون ترجمه اشعار هم صورت گرفته، اما واقعیت این است که فقط ما فارسی‌زبانان می‌توانیم ادعا کنیم اشعار مولانا را به بهترین وجه می‌فهمیم. مولانا زبان فارسی را زبان عرفان قرار داده همانطور که عربی زبان قرآن است.

این مولاناپژوه در ادامه بیان کرد: به عنوان یک برادر می‌گویم مولانا بخوانیم و بدانیم و به دیگران هم نشان دهیم. فقط به ظواهر و سماع و ... نپردازیم، هرچند این‌ها هم باید باشد، اما ما باید این آموزه‌ها را کاربردی کنیم. باورم بر این است که صلح جهانی از صلح عرفانی می‌آید و این صلح درس مولاناست.

در ادامه مراسم حشمت‌الله ریاضی، مدرس و مولاناپژوه پشت تریبون آمد و گفت: موضوع سخن من، حکم‌های حکایت‌های مثنوی است. مولانا می‌گوید: ای برادر قصه چون پیمانه است، معنی اندر وی مثال دانه است. داستان‌های مثنوی نمادین هستند و بیانگر حکمت و معرفت‌اند.

او افزود: مولانا در مثنوی که آینه همیشگی فرهنگ عرفان و ادب ماست، بسیار زیبا مسائل معنوی بیرون از خود را به نمایش گذاشته است. به نظر من فرق عامی و عالم با عارف این است که عامی و عالم فقط بخش پدیداری زندگی را می‌بیند، اما عارف به عرفان می‌رسد و حقیقت را می‌بیند. عارف ورای انسان و ورای عرش و کرسی را به نمایش می‌گذارد و خدا را به نمایش می‌گذارد. عارف نمایش دهنده انسان که جهان صغیر لقب گرفته است اما در واقع انسان جهان کبیر است. مولانا می‌گوید: چون که با کودک سروکارت فتاد/ هم زبان کودکان باید گشاد. مولانا با این زبان معقولات و مشهودات و کشفیات و محسوسات را بیان می‌کند. انسان‌ها حسی هستند و مولانا با زبان محسوسات صحبت می‌کند وگرنه حقیقت ورای این‌هاست و باید مولوی شد که فهمید او چه می گوید. 

ریاضی با اشاره به اینکه 60 سال است مولانا تدریس می‌کند اظهار کرد: با اینکه سال‌هاست مولانا درس می‌دهم، اما هنوز نمی‌توانم ادعا کنم یک بیت از مولانا را به طور کامل فهمیده‌ام.

این پژوهشگر سپس به نی‌نامه در ابتدای مثنوی معنوی اشاره و بیان کرد: نی، نفسِ ناطق و منِ وجودی انسان است که حقیقت وجودی به این عالم نمادین ظاهر که عالم پرتو است را پرتوافشانی می‌کند و از نیستان و عالم لاهوت به بیرون می‌فرستد و در جایگاهی است که از جهان برین پخش می‌کند. بنا براین، این قالب ماهوی با ظهور مرتبه نازله حقیقت وجودی است که در اوج وجود قرار دارد. این عالم پدیداری عالم نازله حقیقت است و درد گسستن و شوق پیوستن در آن هست. درد گسستن فراق است و شوق پیوستن عشق است پس فراق عشق ایجاد می‌کند و اگر فراقی نبود عشق نبود.

وی در پایان صحبت‌هایش به این اشاره کرد که در تمام تحقیقاتش داستان‌های مولانا را از درون بررسی کرده است.

در ادامه برنامه، گروه موسیقی جودی به سرپرستی آیدین جودی قطعاتی را با اشعار مولانا اجرا کرد. در این برنامه گروه آیدین جودی با همراهی محمد تیام (جودی)  و کارگردانی سارنگ فرزام فر اجرا کردند. این آثار موسیقیایی در سه بخش به نام های  "به خود آی " و  "روز موعود" به همراه ایستالیشن و در نهایت  آهنگی با نام "سهلا" به همراه نمایشی در قالب جنگ و  صلح درون اجرا شد.  شعر این آثار موسیقی اغلب از اشعار مولانا جلال‌الدین بود.

سپس مصطفی بادکوبه‌ای، شاعر و پژوهشگر حوزه مولاناشناسی به روی سن آمد و یکی از اشعار خود را برای حضار خواند.

وی در سخنانی کوتاه گفت: خوشحالیم که مولانا ایرانی است و به ایرانی بودن او افتخار می‌کنیم.

در ادامه برنامه سعید اکبری، مدیر نکوداشت مولانا به سخنرانی پرداخت. اکبری گفت: شناخت مولانا کار سهلی نیست، او دریای بیکرانی از آموخته‌ها و تجربه‌هاست، جهانی از اسرار و ابهام است. هر بیت این شاعر جهان شمول، مثنوی معنویست. مولانا را به حق می‌توان عاشق‌ترین شاعر جهان نامید.

وی ادامه داد: به باور مولوی جمال ابدی از آن خداوند است و از سوی دگر عشق حرکت به سوی جمال ابدیست، پس با نیروی عشق است که می‌توان به حریم جمال ابدی راه یافت و سرانجام بدو پیوست. ما نیز در مسیر راه خود عشق خداوند را سرلوحه قرار داده‌ایم و پنجمین نکوداشت بین‌المللی مولانا را در حال برگزاری داریم سالیان درازی ‌ست که مولانا با اقدام جانانه نیکلسون، در داخل و خارج مطرح شده است و ده‌ها سال است که کشور برادر و همسایه «ترکیه» با بزرگداشت گنبد و بارگاه مولانا به ترویج مولوی‌شناسی و مثنوی‌خوانی پرداخته و با ایجاد یک توریسم جهانی، «قونیه» را قطب گردشگری مشتاقان مولانا گرداده است.

اکبری افزود: متاسفانه جای برخورد محتوایی با مضامین مثنوی و سایر آثار ارزشمند مولوی خالی مانده است.گرچه شادروان علامه اقبال لاهوری که خود را شاگرد مولانا می‌داند، براساس درس‌هایی که از مولانا گرفته آثار ارزشمندی به زبان‌های فارسی، اردو، انگلیسی و آلمانی خلق کرده است که قابل ستایش است. ولی در هر صورت به دلیل پارسی‌گویی مولوی و نه هیچ‌انگیزه دیگری ما بر آن شدیم تا دین خود را نسبت به بشریت ادا کنیم و با نکوداشت بزرگواران، پژوهشگر، هنرمند، مولف، ناشر و سخنران و انجمن‌دار مولوی و .. تا حد امکان از کاستی‌های موجود بکاهیم و هر ساله از فرهیختگان ساخت «مولوی مداری» تجلیل به عمل آوریم.

همچنین سیدحمید رضوی، دبیر اجرایی این نکوداشت در سخنانی گفت: نکوداشت بین‌المللی مولانا هر سال با هدف شناسایی و حمایت از فعالان و مشتاقان علاقمند به مکتب مولانا برگزار می‌شود. این نکوداشت فرصتی است مغتنم برای تجلیل از عرفا، فلاسفه، مورخین و فرهنگیانی که در این عرصه فعالیت داشته‌اند. امیدواریم با نشر و گسترش اندیشه‌های صلح جویانه مولانا و سایر عرفا در پهنه جهانی بتوانیم علوم انسانی موجود را با عرفان کاربردی تصحیح و تکمیل کنیم و استراتژی‌های صلح پایدار را برای نهادینه‌سازی و استقرار به کار گیریم.

او سپس گزارشی از اقدامات دبیرخانه نکوداشت مولانا ارائه کرد.

در ادامه فهرست منتخبین تندیس و لوح سپاس این دوره از نکوداشت مولانا اعلام شد که به این شرح است:

در بخش مولوی‌شناسی: غلامحسین دینانی

در بخش محقق و مولف مولانا: دکتر رحمان مشتاق مهر

در بخش ادیب و شاعر: هما ارژنگی

در بخش ناشر برتر: انتشارات میراث مکتوب به مدیریت اکبر ایرانی

در بخش هنرمند آثار تجسمی مولانا: پرویز تناولی

در بخش انجمن‌دار برتر: فروزنده اربابی

در بخش رسانه برتر: خبرگزاری ایرنا

در بخش هنرمند آوای مولانا: محمد معتمدی

محمد معتمدی، خواننده موسیقی سنتی کشورمان در سخنانی کوتاه پس از دریافت جایزه اش گفت: طی سال‌های اخیر در فستیوال‌های مختلفی شرکت کرده‌ایم و در حد توان کوشیده‌ایم به بیان اندیشه‌های مولانا بپردازیم و شناخته‌شده‌ترین کاری که من برای مولانا کردم، اپرای مولوی است که در نقش مولانا ایفای نقش کرده‌ام.

وی افزود: خیلی از دوستان معتقدند ما مولانا را با موسیقی به جهان معرفی می‌کنیم، اما حقیقت این است که ما خودمان را با مولانا به دنیا معرفی می‌کنیم.

(منبع: ایلنا)

1396/11/19
1340