در این نشست، مجله خبری آی آی کتاب درباره «کتاب چای: فلسفۀ حضور چای در فرهنگ، تمدن و اجتماع شرقی» با او به گفتگو نشسته است.

اسدالله حقانی درباره ساختار و محتوای کتاب این چنین می گوید:

«کتاب چای: فلسفۀ حضور چای در فرهنگ، تمدن و اجتماع شرقی»، همانطور که از نامش پیداست، نگاهی ویژه به نوشیدنی چای و مکتب «چای گرایی» (Teaism) و جایگاه آن در جامعۀ شرقی، به ویژه چین و ژاپن، دارد. این کتاب در اصل یک مقاله بلند در وصف چای است که آن را در بافتار تاریخی، فرهنگی، هنری، مذهبی و ... قرار می دهد. کتاب چای را اوکاکورا کاکوزو در سال 1906به زبان انگلیسی و خطاب به دنیای غرب نوشته است تا به آنها یادآور شود شرق صرفا آن چیزی که در افسانه ها خوانده اند نیست. یک مثالش هم همین است که چطور مراسم چای توانسته است جای خود را در فرهنگ اروپایی باز کند:

عجیب است، اما تا به اینجای کار آدمیت در پیالۀ چای به هم رسیده است. این تنها مراسم آسیایی است که به شهرت جهانی دست پیدا کرده. سفیدپوست ها مذهب و اخلاقیات ما را به استهزا گرفته اند، اما آن نوشیدنی قهوه ای رنگ را بی درنگ پذیرفته اند. چای بعدازظهر حالا کاربرد مهمی در جامعۀ غربی دارد. در هیاهوی ظریف به هم خوردن سینی ها و نعلبکی ها، در خشاخش لطیف میهمان نوازی زنانه، در پرسش های رایج در بارۀ میزان شیر و شکر، ما بی شک مطمئنیم که ستایش چای جای پایی را در فرهنگ  شما سفت کرده است. تسلیم شدن فلسفی میهمان به سرنوشتی که در آن جوشاندۀ مشکوک در انتظارش است، اعلام می کند که در همین یگانه مصداق، روحیۀ خاوری با برتری حکمرانی می کند.

حقانی این کتاب را خوراک اشتهاآوری می داند برای ورود به دنیای فلسفۀ شرق و درباره فصول مختلف کتاب می گوید:

هر کدام از فصل های کوتاه این کتاب به یکی از جنبه های مهم فلسفه و فرهنگ شرقی می پردازد. در فصل اول، «یک پیاله آدمیت»، به تاریخچه چای پرداخته است؛ فصل دوم از «مکاتب چای» می گوید، و اینکه چطور هر دوره از تاریخ چایِ مخصوص به خودش را داشته است و چه ها بر سر این گیاه خوش رنگ و لعاب نرفته است تا به چیزی که امروزه می نوشیم بدل شود؛ در فصل سوم پیوندی که چای با «مکاتب تائو و ذن» دارد را واکاوی می کند و آشکار می کند که اولین مراسم چای چطور از دل یک مراسم مذهبی شرقی بیرون کشیده شده است؛ فصل چهارم «اتاق چای» را تشریح کرده است، و تاثیری که این نوشیدنی بر معماری شرقی داشته است؛ در فصل پنجم می خوانیم که چطور چای بر «درک هنر» در جامعۀ شرقی تاثیرگذار بوده است و این امر را به کمک معماری و تزئینات اتاق چای به اثبات می رساند؛ فصل «گل ها» به یکی دیگر از هنرهای شرقی می پردازد: هنر گل آرایی؛ و فصل آخر از «اساتید چای» می گوید.

مترجم کتاب چای معتقد است:

با اینکه بیش از 100 سال از تاریخ انتشار کتاب چای می گذرد، این کتاب هنوز هم خوانندگان مخصوص به خودش را دارد. کتاب چای یکی از آثار کلاسیک این زمینه به شمار می رود و چه از نظر محتوا و چه از نظر لحن و زبان، حرف هایی برای گفتن دارد.

حقانی در تأیید این که در ترجمه کتاب اهتمام بر انتقال کامل زیبایی های واژگان زبان اصلی داشته است می گوید:

در ترجمه این کتاب سعی کرده ام آن زبان زیبا و آراسته را که در متن اصلی آمده است منتقل کنم، چه با واژگان زیبا و گاه کمترشنیده شده، و چه با آهنگ و لحن دلنشین. اوکاکورا کاکوزو از کودکی بر زبان انگلیسی تسلط پیدا کرده بود و این کتاب رو طوری نوشته که با زبان دانی خودش به غربی ها فخر بفروشد!

مترجم خود را مشتاق و علاقه مند ادبیات شرق می داند و علت اصلی انتخاب این کتاب برای ترجمه را همین موضوع اعلام می دارد:

من به ادبیات و فرهنگ شرق، به ویژه ژاپن، علاقه مند هستم و این کتاب یک دید کلی و موجز از دنیای فرهنگ شرق به ما می دهد. فصل اول کتاب، «یک پیاله آدمیت» را دکتر الهی قمشه ای به من معرفی کرد و بعد از خواندنش، تصمیم گرفتم کل کتاب را ترجمه کنم تا خوانندگان فارسی زبان هم از لذت خواندن این اثر محروم نمانند.

اسدالله حقانی مخاطبان اصلی این کتاب را غربی ها می داند:

کتاب چای در اصل خطاب به غربی ها نوشته شده است و تا جایی که می دانم، به ده ها زبان مختلف ترجمه و منتشر شده است: ایتالیایی، لهستانی، پرتغالی، فرانسوی، کاتالونیایی، یونانی، رومانیایی، ترکی، آلمانی، عربی و...

ولی در عین حال معتقد است که این کتاب می تواند  در ایران زمین نیز مخاطبان خودش را داشته باشد:

با اینکه چای در ایران قدمتی همسنگ با شرق ندارد، در صدر نوشیدنی های محبوب مردم قرار دارد. ترکیب چای با کتاب برای خیلی ها دل انگیز و خاطره ساز است و گمان می کنم هرکس از وجود این کتاب خبردار شود، بدش نمی آید حداقل نگاهی به آن بیندازد.

وی در واقع خواندن این کتاب را مختص قشر خاصی نمی داند و اظهار می کند:

خوانندگان این کتاب می توانند از هر قشری باشند، اما اگر به فرهنگ و فلسفه شرق علاقمند باشید، قطعا این کتاب برایتان خواندنی تر خواهد بود. شک ندارم دوست داران چای هم از خواندن این کتاب لذت خواهند برد.

حقانی با اشاره به اینکه شاید در آینده به سراغ یکی دیگر از کتاب های اوکاکورا برود می گوید:

مترجم در پایان خواندن این کتاب را به همه توصیه می کند:

کتاب چای یک کتاب کوتاه و خوش خوان است که مطمئناً حین خواندنش بارها و بارها از چیزهایی که می آموزید هیجان زده خواهید شد.

برای تهیه «کتاب چای» می توانید به فروشگاه اینترنتی آی آی کتاب سری بزنید.

***

مترجم کتاب چای آثار زیر را نیز در کارنامه خود دارد:

• مردی به نام اُوه، فردریک بکمن 
•  پشت درختان بید، الگرنون بلکوود 
•  شام خانوادگی (مجموعه داستان کوتاه)، کازئو ایشی گورو 
•  پرنده کوکی و زن سه شنبه (مجموعه داستان کوتاه)، هاروکی موراکامی
• اعلامیه کانگورو (مجموعه داستان کوتاه)، هاروکی موراکامی 

​کتابهای زیر نیز از همین مترجم در دست انتشار است:

• کشتن کمانداتور، هاروکی موراکامی
• ظهور و افول قدرت های بزرگ، تام راچمن
• ضمیر آشوب زده، آرنولد تامس فنینگ

برای مشاهده آثار اسدالله حقانی می توانید به فروشگاه اینترنتی آی آی کتاب مراجعه بفرمایید.

1399/10/29
1313