گاليله را «پدر علم نوين» مي‌نامند. او يكي از نخستين متفكراني بود كه عقايد ارسطو به چالش كشيد و ايده‌هاي خود را آزمايش كرد. گاليله از رياضيات براي بررسي جهان پيرامون خويش بهره جست. او بر سر عقايد خويش دربارۀ منظومه شمسي با كليسا به مبارزه پرداخت و در نهايت در رم محاكمه شد و تحت حبس خانگي قرار گرفت.

از پزشكي تا رياضيات
در دوران نوجواني، گاليله علاقه‌مند شد كه براي تحصيل به صومعه برود ولي پدرش او را قانع كرد كه در دانشگاه پيزا، پزشكي بخواند. گاليله دورۀ پزشكي خود را ناتمام رها كرد و به مطالعۀ رياضيات پرداخت. سپس به تدريس آن پرداخت و به استاد درس رياضيات در دانشگاه پيزا تبديل شد.
در مدتي كه در دانشگاه بود، گاليله به آزمايش با آونگ و بررسي سقوط اجسام پرداخت و بيشتر وقت خود را صرف ستاره‌شناسي كرد. یک روز هنگامي كه در كليسا نشسته بود، متوجه حركت نوساني چلچراغ برنزي شد كه در اثر جريان هوايي كه از در مي‌آمد پس و پيش مي‌شد. او نوسان‌هاي چراغ را با كمك ضربان خود اندازه‌گيري كرد و در كمال شگفتي دريافت كه زمان حركت هر نوسان يكسان است، چه چراغ چند سانتيمتر تكان بخورد چه بيشتر. با اين آزمايش گاليله فهميد كه آونگ يك وقت نگهدار طبيعي منظم است و توانست يك ضربان‌سنج كوچك بسازد. در ادامة زندگي‌اش او موفق شد ساعت شماطه‌دار را هم اختراع كند.
در زمان تحصيل و تدريس در پيزا، گاليله آزمايش‌هاي زيادي بر روي مفهوم حركت و لختی (اينرسي) انجام داد. او نظرية ارسطو را مبنی بر این‏که اجسام سنگين‌تر به نسبت جرم بيشترشان، سريعتر از اجسام سبك‌تر سقوط مي‌كنند، به چالش كشيد. براساس افسانه‌ها، گاليله اين نظريه را با پرتاب توپ‌هاي مختلف از بالاي برج پيزا آزمايش كرد.
در واقعيت، او نظريه ارسطو را با غلتاندن توپ‌هايي از بالاي يك سطح شيبدار و تعيين سرعت پائين آمدن‌شان، مورد آزمايش قرار داد.
در سال 1592، گاليله به شمال و به شهر پادوا مهاجرت كرد. در آن‌جا درگير يك رابطة بلندمدت عاشقانه با مارنيا گامبا شد. آن‌ها با وجود اين‌كه هيچ‌گاه ازدواج نكردند ولي صاحب سه فرزند شدند. او دو دخترش را به صومعه فرستاد و تنها پسرش، وينچنزو، فردی خودخواه و خودسر بود و اغلب ماية رنجش پدرش مي‌شد.

ادامة تحقيقات
در سال 1602 گاليله مجدداً به مطالعۀ اجسام سقوط‌كننده و سير حركت‏شان پرداخت. او ثابت كرد كه يك پرتابه، مثلاً يك گلولة توپ، هنگامی كه تحت نيروي جاذبه‌اي قرار داشته باشد. مسيري مانند يك قطع مخروطي را طي مي‌كند.

در سال 1609 گاليله از اختراع دوربين كوچكي توسط عينك‌ساز هلندي هانس ليپرشي آگاه شد. اگر چه اين دو نفر هيچ‌گاه با يكديگر ملاقات نكردند، اما گاليله موفق شد كه دوربين خود را بسازد و بزرگنمايي آن را از 3 به 30 برابر افزايش دهد. با اين كار او اولين تلسكوپ فضايي را ساخت. گاليله با پذيرش سفارش از ارتش براي ساخت دوربين، موفق شد پولي بدست آورد و از دوربين خود براي مشاهدۀ آسمان‌ها بهره ببرد. در ابتدا پي ببرد كه سطح ماه آنطور كه ارسطو ادعا مي‌كرد، صاف و بي‌نقص و مانند يك كرۀ كامل نيست بلكه داراي پستي بلندي‌هایی مانند كوه‌ها و دره‌هاست.
در هفتم ژانويه 1610، گاليله موفق شد مشتري را رصد كند. او توانست نوارهاي رنگي روي این سياره را ببيند. علاوه بر نوارها، او نقاط مشكوكي از نور را در يك خط مشاهده كرد كه دو تاي آن در سمت راست سياره و ديگري در سمت چپ بودند. او در ابتدا تصور كرد آن‌ها ستارگاني در دوردست هستند ولي در شب سوم رصد متوجه شد كه هر سه نقطه به سمت چپ سياره حركت كرده‌اند. در سيزدهم ژانويه يك نقطه نوراني ديگر هم اضافه شد. او سپس فهميد آن‌ها ستاره نيستند بلكه چهار دنياي كوچك – قمر – هستند كه به دور سياره در گردش‌اند. اين يك اتفاق شگفت‌انگيز بود. همه تصور می کردند كه زمين مركز جهان هستي است ولي حالا چهار قمر ديده شده بودند كه به دور مشتري مي‌چرخيدند نه زمين! اين قمرها آي او (Io)، يوروپا (Europa)، گانيميد (Ganymede) و كاليستو (Callisto) نام دارند و به اقمار گاليله شهرت دارند.

اختراع

هنگامي كه گاليله دانشجوي پزشكي بود، يك ضربان‌سنج ساده – يك آونگ ايستادۀ روي پايه به ارتفاع 20 سانتيمتر – اختراع كرد كه طول طناب آونگ قابل تغيير بود. با اين دستگاه، پزشك مي‌توانست با تنظيم طول طناب آونگ به نحوي كه نوسان آونگ با ضربان بيمار يكي شود، عدد مربوط به ضربان او را بخواند. البته عدد دقيق نبود و فقط آرام، متوسط يا تند بودن ضربان بيمار را مشخص مي‌كرد. مسئولان پزشكي آن زمان اين ايده را از گاليله دزديدند و او هيچ سودي از آن به دست نياورد.

مجازات براي ارتداد
مسيحيان كاتوليك رم از كشف اقمار مشتري توسط گاليله خشنود شدند و از او با گرمي استقبال كردند. حتي كاردينال‌ها و شخص پاپ هم از او تشكر كردند. اما كشف اين اقمار، گاليله را به سمت اين نظريه برد كه خورشيد در مركز عالم هستي قرار دارد. اين موضوع پيش از او توسط كوپرنيك در سال 1543 كشف شده بود اما به طور عمومی مطرح نشده بود.
معني نظريه جدید اين بود كه زمين به دور خورشيد مي‌چرخد و كاملاً با متن انجيل در تناقض قرار داشت.
گاليله به خاطر نظریۀ جدیدش توسط دادگاه تفتيش عقايد كليسا در رم به حبس ابد محكوم شد. اگر چه اين مجازات بعداً به حبس خانگي او در ويلايش در آرچِتري تخفيف يافت. به هر حال او در سال 1642 در همان جا چشم از جهان فروبست. در سال 1992، پس از گذشت 359 سال از حكم حبس گاليله به جرم ارتداد، پاپ ژان پل دوم از طرف کلیسا او را مورد عفو قرار داد.

1396/11/15
2247