کتاب استخوان مردگان را شخم بزن اثر نویسنده ی لهستانی، اولگا توکارچوک، به تازگی در انتشارات گویا به چاپ دوم رسیده است. به همین مناسبت، بخش خبری سایت آی آی کتاب نیوز گفتگویی با مترجم آن، سرکار خانم دکتر هانیه مهر مطلق انجام داده است.

هانیه مهر مطلق فارغ التحصیل رشته ی ادبیات انگلیسی مقطع دکتری از دانشگاه تهران است و به ترجمه ی کتاب های ادبی و تدریس در دانشگاه مشغول است. وی علاوه بر ترجمه ی رمان استخوان مردگان، چندین نمایشنامه مانند هوس زیر درختان نارون، فواره، لازاروس خندید، روزهای بی پایان و ... اثر یوجین اونیل را مشترکا با خانم بیتا دارابی ترجمه کرده است که در انتشارات سبزان به چاپ رسیده اند.

---

وی با اشاره به اینکه رمان استخوان مردگان را شخم بزن یکی از آثار نویسنده ی لهستانی به نام اولگا توکارچوک هست که در سال 2018 برنده جایزه نوبل ادبیات شده است می گوید:

داستان این کتاب جنایی و رمزآلود است و در آن علاوه بر پرداختن به حقوق حیوانات به موضوعاتی همچون حقوق زنان، سن گرایی و مردسالاری اشاراتی شده است.

مهر مطلق در ادامه درباره محتوا و ویژگی های کتاب اظهار می دارد:

کتاب 17 فصل دارد که در هر کدام شخصیت اصلی داستان، خانم دوشئیکو سعی دارد با کمک ستاره شناسی و طالع بینی سر از راز قتل هایی مرموز در بیاورد و یا شناخت بهتری از افرادی که با آن ها در ارتباط است پیدا کند. یکی از نکات خاصی که این رمان دارد توصیف دقیق و خیال انگیز مکان داستان یعنی طبیعت کوهستانی و جنگلی دهکده ای در لهستان است. همین موضوع باعث می شود خواننده ی غیر لهستانی درکی عمیق و ملموس از محیط داشته باشد.

مترجم یکی از ویژگی های جالب توجه این اثر را نثر روان و خودمانی آن می داند و معتقد است بخصوص طنز ظریفی که در روابط دوستانه و گاهی عجیب و غریب میان شخصیت های داستان وجود دارد ماجرا را جذاب می کند و در این رابطه این طور می گوید:

کمتر پیش می آید رمانی را بخوانید که به اهمیت حقوق حیوانات و گیاه خواری پرداخته باشد. در این کتاب به شکار غیر قانونی حیوانات و آزار و اذیت آن ها پرداخته شده است. به قول توکارچوک که از زبان شخصیت اصلی داستان بیان شده است: «حیوانات هر کشوری، حقایق موجود در اون کشور رو نشان می دهند. منظورم رفتاری ست که در اون کشور با حیوانات می شه. اگه مردم رفتار وحشیانه ای با حیوانات داشته باشند، هیچ شکلی از دموکراسی نمی تونه به اون ها کمک کنه، در واقع هیچی نمی تونه به دادِشون برسه.»

هانیه مهر مطلق دلیل انتخاب این کتاب برای ترجمه را علاقه شخصی اش به رمان های جنایی می داند و در این باره اعلام می دارد:

با توجه به مهارت و ابتکار خانم توکارچوک در داستان نویسی و سلیقه ی بسیار خوب ادبی و معلوماتی که در حیطه ی فلسفه و ادبیات دارد، وی بارها مورد احترام و تحسین خوانندگان بین المللی و منتقدین قرار گرفته است.

به گفته مترجم کتاب استخوان مردگان را شخم بزن:

با توجه به این که اخیرا این کتاب به چاپ دوم رسیده، خوانندگان فرهیخته و کتاب دوست فراوانی به این رمان علاقه نشان داده اند. این رمان چندین بار به عنوان یکی از بهترین کتاب های سال 2019 از سوی رسانه هایی همچون تایم، ان پی آر، پاپلیشرز ویکلی و بوک رایِت معرفی شده است.

مخاطب کتاب استخوان مردگان را شخم بزن عام است و مترجم در این باره معتقد است:

البته به نظرم کسانی که طرفدار حقوق حیوانات هستند لذت بیشتری از آن خواهند برد چون در خیلی از بخش های رمان شخصیت اصلی داستان حرف دل گیاه خواران را زده است. این را هم اشاره کنم که خودِ توکارچوک نیز گیاه خوار است. به عنوان نمونه در بخشی از داستان می خوانیم:«وقتی از جلوی پنجره ی یه مغازه رد می شی و تیکه های بزرگ و سرخ رنگِ اندام های قصابی شده رو در معرض نمایش می بینی، آیا به این فکرمی کنی که این ها واقعا چی هستند؟ حتی یک لحظه هم درباره اش شک نمی کنید، مگه نه؟ یا وقتی گوشت کبابی یا گوشت با استخوان سفارش می دید- واقعا چی دارید می گیرید؟ به هیچ وجه براتون ناخوشایند و زننده نیست. جنایت دیگه عادی شده، مثل یه کار روزمره شده. هرکسی دست به جنایت می زنه. اگه اردوگاه های کار اجباری هم عادی می شد، الان دنیا شبیه به همین شرایط می بود. از نظر کسی هم ایرادی در اون نمی بود.»

مهر مطلق با اشاره به اینکه اولگا توکارچوک برنده جایزه نوبل ادبیات شده است می گوید: 

با توجه به این که نویسنده برنده ی جایزه نوبل شده است، علاقه مندان به ادبیات و رمان حتما او را می شناسند. امید است سایر خوانندگان عزیز هم با خواندن آثار توکارچوک با این نویسنده آشنا شوند. این نویسنده 58 ساله در دانشگاه ورشو رشته ی روانشناسی خوانده است و از علاقه مندان به نظریات کارل گوستاو یونگ است. او پس از فارغ التحصیلی، مدتی در یک بیمارستان به عنوان روان درمانگر مشغول به کار شد، اما به دلیل روحیه ی بسیار حساسی که دارد، از این کار بیرون آمد و از همان زمان به صورت حرفه ای به نوشتن شعر و داستان پرداخت. وی در حال حاضر در شهر واوبژیخ در لهستان زندگی می کند.

هانیه مهر مطلق، در پایان، درباره انتخاب نام کتاب اظهار می دارد:

جالب است بدانید که عنوانِ کتاب از یکی از اشعار ویلیام بلیک، شاعر انگلیسی در قرن 18 و دوره ی ادبی رمانتیسم گرفته شده است و شخصیت اصلی داستان با توجه به موضوعاتی که پیش می آید و حوادثی که رخ می دهد ارجاعات دیگری نیز به سایر اشعار بلیک دارد. در واقع دو شخصیت اصلی رمان در حال ترجمه ی آثار بلیک به زبان لهستانی هستند و گاه گداری ایده ها و نظریات بلیک را مورد بررسی قرار می دهند. عنوان رمان هم از یکی از بخش های کتابِ شعر بلیک به نام «ضرب المثل های جهنم» گرفته شده است و اشاره دارد به این که آن چه تمام شده و گذشته نباید زمان حال شما را خراب کرده و کار و زندگی شما را مختل کند. به قول معروف می خواهد بگوید گذشته ها گذشته. اما این که آیا واقعا گذشته ها گذشته یا نه موضوعی است که خانم دوشئیکو با آن مواجه است.

کتاب استخوان مردگان را شخم بزن را انتشارات گویا منتشر کرده است و برای خرید آن می توانید به فروشگاه اینترنتی آی آی کتاب مراجعه فرمایید.

1399/10/17
1371