تغييرات صنعتي و اجتماعي عظيمي در سال هاي پس از جنگ جهاني دوم اتفاق افتاد. گسترش جنگ و صنعتي شدن از يک سو و زوال قدرت هاي استعماري و شروع جنگ هاي ايدئولوژيکي بين کمونيسم و سرمايه داري بازار آزاد، از سوي ديگر اثرات فراواني بر ديدگاه هاي سياسي داشتند. جهان رها شده از بلاي مصيبت بار جنگ جهاني به بازتفسير انديشه ها و ديدگاه ها نياز داشت و نيازمند ارائه نسخه هاي جديدي براي توسعه و سازماندهي جوامع بشري بود. در سراسر اروپاي شرقي، اجماع سياسي جديدي بوجود آمد و طرح تلفيق کسب و کار خصوصي و دولتي ارائه شد. در همين حال، در سراسر جهان مطالبات جديد براي حقوق مدني و حقوق بشر در دوران پس از جنگ مطرح شد و نهضت هاي استقلال طلبي در مستعمرات اروپا، حمايت عمومي را به خود جلب نمودند. 

جنگ و دولت

تجربه‌ي جنگ جهاني سوالات زيادي براي محققان سياسي ايجاد کرد. يکي از علل جنگ جهاني دوم گسترش ظرفيت نظامي پيش بيني نشده بعضي از قدرت ها و اثرات آن بر جايگاه صنعتي شان بود. آن علت ها هنوز باقي مانده و در دنياي جديد بعد از جنگ، زمينه را براي رويارويي انديشه هاي شرق و غرب، وقوع جنگ هاي کره و ويتنام و همچنين جنگ هاي کوچک بي شمار ديگر به طور نيابتي و منازعه اتحاد جماهير شوري و ايالات متحده آمريکا فراهم کرد.

بمب هاي هسته اي که جنگ جهاني جهاني دوم را خاتمه دادند آغازگر عصر توسعه فن آوري در جنگ بودند و آينده بشريت را به طرز وحشتناکي تهديد مي کردند. اين تحولات باعث شد اکثر نويسندگان در آيين جنگ تجديد نظر نمايند. نظريه پردازاني چون ميشل والزر پيامدهاي اخلاقي جنگ را بررسي کرده و نظراتي را در راستاي نظرات توماس آکويناس و سن آگوستين قديس ارائه کردند.

نويسندگان ديگري مانند نوآم چامسکي و اسمدلي باتلر، شکل گيري قدرت را در پسِ مجموعه هاي صنعتي جديد بررسي کرده اند. در سال هاي اخير، ظهور تروريسم جهاني و جنگ هاي متعاقب آن در عراق و افغانستان، اين بحث ها را مجددا پيش کشيده است.

دوره پس از جنگ پرسش هايي جدي را درباره نقش مناسب دولت هم برانگيخت. کشورهاي دموکرات اروپايي شالوده هاي «دولت رفاه» را پايه گذاري کردند و در اروپاي شرقي، کمونيسم حاکم شد. همزمان با اين تحولات، متفکران سياسي درباره اين مسايل همچنين در مورد آزادي فردي و حقوق بشر به دنبال تحقيقات و پژوهش هاي جديدي بودند. قرائت هاي جديد از آزادي و عدالت توسط نويسندگاني چون فريدريش هايک و جان رالز مطرح شد و جايگاه افراد در مقابل دولت مورد بررسي قرار گرفت.

فمينيسم و حقوق مدني

از دهه 1960 به بعد، شکل جديدي از فمينيسم ظهور يافت که نويسندگاني چون سيمون دو بووار، که جايگاه زنان را در سياست و اجتماع بررسي مي کرد، به آن پرداخته اند. در همان زمان و به دنبال زوال استعمار در آفريقا و شروع نهضت عمومي عليه تبعيض نژادي در ايالات متحده آمريکا، مبارزه براي کسب حقوق مدني شتاب گرفت و اکثر آنها از مطالعات محققاني چون فرانتس فانون و فعاليت هاي عملي افرادي همچون نلسون ماندلا و مارتين لوتر کينگ الگو و الهام مي گرفتند. يکبار ديگر مسائل مربوط به قدرت و بويژه حقوق سياسي و مدني، اذهان متفکران سياسي را به خود مشغول نمود.

نگراني هاي جهاني

در دهه1970 نگراني هاي مربوط به محيط زيست بتدريج به نيرويي تاثيرگذار در معادلات سياسي تبديل شد و با ارائه نظريه «بوم شناسي ژرف» توسط نائس اين تاثيرات افزايش يافته و منجر به تشکيل جنبش زيست محيطي تحت عنوان «جنبش سبز» شد. مسائلي چون تغييرات اقليمي و پايان يافتن منابع سوختي تجديد ناپذير همانند نفت مطرح شد و محققان جنبش سبز را تحت تاثير قرار داد.

در جهان اسلام، سياستمداران و محققان، در مورد نظر اسلام پيرامون سياست و حکمراني توافق نظر نداشتند و اين تفاوت ها طيف گسترده اي از نظرات را در برمي گرفت. از ديدگاه مودودي در مورد مسائل دولت اسلامي گرفته تا نظرات بعضي از فعالين سياسي در زمينه نقش زنان در اسلام و همچنين گسترش القاعده و يا ايجاد چشم انداز هاي اميدبخش با شروع بهار عربي، همگي شاخصه هاي دوره سياسي پويا و ستيزه جويانه اخير در کشورهاي اسلامي مي باشند.

چالش هاي دنياي جهاني شده با صنايع، فرهنگ ها و تکنولوژي ارتباطي که مرز هاي ملي را در نورديده، مجموعه جديدي از مسائل سياسي را به ميان آورده  است. به ويژه بحران مالي که در سال 2007 شروع شد محققان سياسي را واداشت تا در ديدگاه هاي خود بازنگري کرده و در جستجوي راه حل هاي جديدي براي مشکلات جديد باشند.

برگرفته از کتاب "کتاب سیاست"

http://sabzanbook.com/

1396/11/24
1180